IB یک روش است و یک نظریه نیست

جمله‌ای که در تیتر می‌بینید جمله‌ایست که دکتر سعدنیا کارگاه یک روزه خودش را درباره آشنایی با مدارس IB شروع کرد. این دوره برکت‌های زیادی داشت که در آینده به آن اشاره خواهم کرد، مثل آشنایی با آقای علی اکبریان و روش میزان یا نظریه ساختن‌گرایی در آموزش.

IB مخفف (International Baccalaureat) یک سازمان آموزشی بین‌المللی است که در شهر ژنو کشور سوییس پایه ریزی و در سال ۱۹۶۸ تأسیس شد. آی‌بی در گذشته به نام سازمان اعطای دیپلم بین‌المللی (آی‌بی‌او) شناخته می‌شد.

Marie-Thérèse Maurette که یک آموزگار فرانسوی بود در سال ۱۹۴۸ میلادی، با نوشتن کتاب «تکنیک‌های آموزشی برای صلح. آیا این تکنیک‌ها وجود دارند؟» چارچوبی برای آنچه که بعدها برنامه دیپلم بین‌المللی IB یا IBDP شد، خلق کرد.

IB چهار برنامه آموزشی برای دانش آموزان در سنین ۱۹–۳ سال دارد. برنامه سال‌های متوسطه IB(MYP) به هشت حوزه درسی اختصاص دارد که در اواسط دهه ۹۰ توسعه یافت و به صورت آزمایشی اجرا شد. در طول پنج سال ۵۱ کشور مدارس MYP داشتند.

برنامه سال‌های ابتدایی IB(PYP) در سال ۱۹۹۶ در ۳۰ مدرسه ابتدایی در کشورهای مختلف به صورت آزمایشی ارائه گردید و اولین مدرسه PYP در سال ۱۹۹۷ مجوز فعالیت رسمی دریافت کرد. در طول پنج سال ۸۷ مدرسه در ۴۳ کشور مجوز فعالیت رسمی دریافت نمودند.

جدیدترین برنامه پیشنهادی از طرف IB برنامه آموزشی حرفه محور می‌باشد که قبلاً با عنوان مدرک حرفه‌ای IB شناخته می‌شد. این برنامه مختص دانش آموزان سنین ۱۹–۱۶ سال می‌باشد که علاقه‌مند به یادگیری حرفه‌های خاص هستند.

امروزه ۴۶۶۲ مدرسه در ۱۴۶ کشور جهان به این برنامه جامع پیوسته‌اند. که حدود ۴۰% این مدارس بعد از سال ۲۰۱۰ بوده است. این آمار خود حکایت از کیفیت برنامه‌ریزی و مدیریت آموزشی این مؤسسه دارد.

هدف موسسه  IB

هدف موسسه  IB عبارت است از تربیت جوانانی کنجکاو، جستجوگر، با دانش، مطلع و دلسوز که تلاش خود را برای ساختن دنیایی بهتر و آرام‌تر از طریق درک فرهنگ‌های گوناگون و رعایت احترام به یکدیگر انجام می‌دهند. از این رو این سازمان همکاری تنگاتنگی با مدارس، دولت‌ها و موسسات آموزشی در سراسر دنیا دارد. شعار این سازمان ”ایجاد دنیایی بهتر توسط آموزش اصولی” است.

برنامه آموزشی IB

چارچوب برنامه های IB می‌تواند به طور موثر با برنامه‌های درسی ملی در تمام سنین کار کند؛ بیش از ۵۰٪ از مدارس جهانی IB دارایی‌های دولتی دارند. برنامه‌های IB متفاوت از سایر برنامه‌های درسی هستند، زیرا آن‌ها:

• دانش آموزان در تمام سنین را تشویق می‌کنند تا به طور انتقادی فکر کنند و فرضیات را به چالش بکشند.
• مستقل از نظام‌های دولتی و ملی، بالاترین کیفیت آموزش را از طریق یافته‌های جدید از تحقیقات و همچنین همکاری‌های بین المللی ارائه می‌دهد.
• دانش‌آموزان در تمام سنین را تشویق می‌کنند تا هر دو زمینه محلی و جهانی را در نظر بگیرند.
• توسعه دانش آموزان چند زبانه

به منظور آموزش برنامه های IB، مدارس باید مجاز باشند. هر مدرسه‌ای که مجاز به ارائه برنامه‌های IB باشد به عنوان مدرسه جهانی IB شناخته می‌شود.

IB دوره آموزشی را ارائه می‌دهد که متشکل از چهار برنامه است که با توجه به فلسفه IB و روش‌های یادگیری و تدریس متحد شده‌اند. این برنامه‌ها پیشرفت‌های شخصی و تحصیلی دانش‌آموزان را مورد تشویق قرار می‌دهد و دانش‌آموزان را به چالش می‌کشد تا در تحصیلات خود و مسایل شخصی خود پیشرفت کنند.

برنامه‌های IB شامل برنامه‌های آموزشی با کیفیت بالا است که برگرفته از تحقیقات ملی و بین المللی و جامعه جهانی IB می‌باشد. آن‌ها دانشجویان را تشویق می‌کنند که در جهان پیچیده و عصر ارتباطات کنونی در سطح بین المللی فعالیت کنند.

در تمام برنامه‌های IB، دانش‌آموزان رویکردهای یادگیری مهارت‌ها و ویژگی‌های مشخصات یادگیرنده IB را توسعه می‌دهند.

دانش‌آموزان باید مسئولیت یادگیری خود را به عهده بگیرند و درک کنند که چطور می‌توانند انسان‌های خود ساخته شوند که این نوع عملکرد بیشتر مبتنی بر دوره نظریه‌ی منحصر به فرد دانش (TOK) است. آنها تشویق می‌شوند تا رویکردهای مختلفی برای یادگیری و مسئولیت پیشرفت تحصیلی خود بگیرند.

برنامه‌های آموزشی به دانش آموزان IB کمک می‌کند:

• سوالات چالش برانگیز را بپرسند
• فکر انتقادی داشته باشند
• مهارت‌های تحقیقاتی دانش‌آموزان را برای کمک به آن‌ها در آموزش عالی افزایش می‌دهد.

هر یک از برنامه‌های IB نشان دهنده هدف اصلی این موسسه برای ارائه آموزش‌هایی است که دانش‌آموزان را قادر می‌سازد پیچیدگی‌های جهان اطرافشان را درک کنند و نیز آن‌ها را به مهارت‌ها و دستورالعمل‌های لازم برای اقدام مسئولانه برای آینده تجهیز می‌کند و آن‌ها علاوه بر تحصیلاتی که می‌گذرانند مرزهای انضباطی، فرهنگی، ملی و جغرافیایی را فرا می‌گیرند.

IB دارای چندین برنامه آموزشی است که در اینجا توضیح مختصری از آن‌ها را ارائه می‌دهیم:

برنامه آموزشی PYP اولین بار در سال ۱۹۹۷ ارائه شد و این برنامه آموزشی برای سنین ۳ تا ۱۲ سال است و در آن دانش‌آموزان می‌آموزند که انسان‌هایی فعال و مراقب باشند و آن‌ها را برای یادگیری مادام العمر تشویق می‌کند و به آن‌ها می‌آموزد که به خودشان و دیگران احترام بگذارند و توانایی شرکت در جهان اطراف خود را داشته باشند.

چارچوب چالش برانگیز که دانش‌آموزان را تشویق می‌کند تا ارتباطات عملی بین مطالعات خود و دنیای واقعی داشته باشند، برنامه آموزشی MYP اولین بار در سال ۱۹۹۴ ارائه گشت و مخصوص کودکان و نوجوانان ۱۱ تا ۱۶ سال است. بر اساس این برنامه آموزشی دانش آموزان می‌توانند از تمام منافع و توانایی‌های علمی خود برای مشارکت در جهان اطراف خود بهره‌مند شوند.

تحقیقات نشان می‌دهد برنامه آموزشی DP مزایای بسیاری دارد. هدف این برنامه آموزشی توسعه دانش‌آموزانی است که گستردگی و عمق دانش عالی دارند . دانش‌آموزانی که از لحاظ جسمی، ذهنی، احساسی و اخلاقی شکوفا هستند این برنامه آموزشی مخصوص نوجوانان ۱۶ تا ۱۹ سال است و اولین بار در سال ۱۹۸۶ ارائه شد.

CP یک چارچوب آموزش بین المللی است که به نیازهای دانشجویان در زمینه آموزش مربوط می‌شود و به این منجر می‌شود که دانش‌آموزان دوره‌های کارآموزی بیشتر، آموزش عالی یا اشتغال داشته باشند.